NIJVERHEIDS-/HUISHOUDSCHOOL “DE GRAAL”.

Met de komst van Staatsmijn Maurits in 1915 in Geleen-Lutterade veranderde er veel in Geleen en omstreken Duizenden arbeiders, hoofdzakelijk mijnwerkers, kwamen naar de huidige Westelijke Mijnstreek. Zij moesten, met hun gezinnen worden gehuisvest. Een van deze nieuwe wijken werd gebouwd op het gedeelte van de Graetheide, dat aan Lutterade toebehoorde het huidige Lindenheuvel (Lèntjheuvel). Er werd dan ook stevig gebouwd in deze nieuwe wijk: woningen, winkels, een Volkshuis, het Gezellenhuis, de kerk, de pastorie en het klooster aan de Dahliastraat. Maar ook twee lagere scholen, één voor de jongens en één voor de meisjes. Bij het verlaten van de lagere school gingen de jongens naar de ambachtsschool in Sittard. Maar voor de dochters van de mijnwerkers ontbrak het aan een vervolgopleiding. Op 12 oktober 1927 besloot de stichting ‘Thuis Best’, op advies van Mgr. Poels, om naast woningen ook een Nijverheidsschool, met zusterwoning en kapel te bouwen aan de Hyacinthenlaan 37. Mgr. Poels besloot om de opleiding te laten verzorgen door de Vrouwen van Nazareth.

De Vrouwen van Nazareth werd door Prof. Dr. Jacques van Ginneken opgericht in 1921 als een R.K. lekencongregatie. Deze congregatie bestond voor een deel uit hoger opgeleide jonge vrouwen. In 1928 vroeg de kersverse bisschop Mgr. Aengenent van Haarlem hen om een jeugdbeweging voor rooms-katholieke meisjes in zijn bisdom op te richten: dit werd ‘DE GRAAL‘.
Sindsdien zijn de ‘Vrouwen van Nazareth’ en ‘De Graal‘ eigenlijk één gezelschap. Binnen de katholieke kerk was de Graalbeweging heel bijzonder: jonge vrouwen werden geleid door uitsluitend vrouwen, zonder dat de plaatselijke clerus vat op hen had.

Het pand aan de Hyacinthenlaan bleek al spoedig te klein om als zusterwoning, kapel en huishoudschool te dienen. Er moest een echt schoolgebouw komen. De Staatsmijnen waren bereid om een stuk grond beschikbaar te stellen nabij de in aanbouw zijnde tunnel. De nieuwe school werd ontworpen door architect J.E. Schoenmaekers uit Sittard. Kunstschilder Trautwein vervaardigde een glas- en loodraam. Op 18 februari 1930 werd de nieuwe school aanbesteed en gegund aan aannemersbedrijf gebr. Verstegen uit Maastricht. De Graalleerlingen zorgden op 12 mei 1930 voor de eerste steenlegging. Tijdens de kerstvakantie 1930 vond de verhuizing plaats naar de nieuwe Graalschool aan de toenmalige Tunnelstraat. Op 5 januari 1931 was de eerste schooldag in de nieuwe school, maar al de volgende dag moest de school voor 14 dagen gesloten worden: er heerste difterie in Geleen.

Op 19 januari kon eindelijk het nieuwe schoolgebouw in gebruik genomen worden. Zoals al vermeld was de Graalbeweging bijzonder binnen de katholieke kerk; jonge vrouwen werden geleid door uitsluitend vrouwen. Deze progressiviteit en zelfstandigheid, zouden we tegenwoordig een begin van feminisme noemen. De Graalbeweging vond uiteindelijk dan ook haar ondergang in de geschrokken (mannelijke) katholieke kerk. Op 26 maart 1932 werd Mgr. Lemmens bisschop van Roermond. Deze moest niets hebben van de ‘Vrouwen van Nazareth’ en ‘De Graal‘. Dit betekende het einde van dames in Limburg, die eind 1932 teleurgesteld Limburg verlieten.

De Graalschool bleef haar functie als Nijverheid-/huishoudschool vervullen tot 1986.
Het gebouw werd in 1988 afgebroken om plaats te maken voor het huidige hoofdgebouw van Partner In Welzijn. Het toenmalige raadslid de heer Jan Cremers maakte zich sterk voor het behoud van de naam ‘De Graal’. Zijn pleidooi werd gehonoreerd met grote letters DE GRAAL op de gevel.

UITLEG TEKST GEVELSTEEN LEES HOEKSTEEN.

“IK HEB DE WERELD OVERWONNEN”
IXS
DE HOEKSTEEN
VAN ONZE GRAALSCHOOL GELEGD
IN DEN PAASCHTIJD VAN 1930
EXCELSIOR! ALLELUJA! VOORUIT!

Toelichting betreffende deze tekst:
“IK HEB DE WERELD OVERWONNEN”
Dit is het slot van Jezus tweede afscheidsrede, zoals deze geschreven staat in Johannes 16 vers 33. De volledige tekst van vers 33 luidt: ‘Dit alles heb ik u gezegd opdat ge vrede moogt hebben in mij. In de wereld hebt ge verdrukking te lijden, maar schept moed: Ik heb de wereld overwonnen.’
I X S
I = Jota van het Griekse alfabet en geeft aan Jèsous = Jezus,
X = Chi van het Griekse alfabet en staat voor Christos = Christus,
S = Sigma van het Griekse alfabet en betekent hier Sootèr = Redder.
I X S betekent: Jezus Christus Redder

DE HOEKSTEEN VAN ONZE GRAALSCHOOL GELEGD IN DEN PAASCHTIJD VAN 1930 Waarom ‘hoeksteen’ en niet ‘eerste steen’? De ‘hoeksteen’ = Jezus Christus.
Dit staat geschreven in Psalm 118 vers 22. Naar deze tekst wordt in de bijbel vaak verwezen:
Math. 21 vers 42 ; Marcus 12 vers 10 ; Lucas 20 vers 17 ; Handelingen der Apostelen 4 vers 11 ; Eerste brief van Petrus 2 vers 7; Efeziërs 2 vers 20: ‘Terwijl Christus Jezus zelf de hoeksteen is.’
Ook in het Oude Testament wordt de hoeksteen genoemd:
Jesaja. 28 vers 16; Job 38 vers 6.

EXCELSIOR! ALLELUJA! VOORUIT! De lijfspreuk van de Graalleden; Steeds Hoger – Looft de Heer – Vooruit.

Voor meer informatie over De Graal in Geleen-Lutterade: De Graal, Een progressieve RK vrouwenbeweging, o.a. te Geleen-Lutterade 1927-1932. HISTORISCH JAARBOEK voor het Land van Zwentibold, 2003.